تقدیمبه معلم ها و دوستان عزیزم در دبیرستان امام صادق ع اصفهان که من رو با کتاب آشنا کردند .............. منی که تا قبل بیشتر شبیه یک ماشین حساب به درد نخور بودم ،بی ذوق ، بی احساس ، بی فکر ،
چه دانستم که این سودا مرا زین سان کند مجنون
دلم را دوزخی سازد دو چشمم را کند جیحون
چه دانستم که سیلابی مرا ناگاه برباید
چو کشتی ام دراندازد میان قلزم پرخون
نمایشگاه کتاب پاریس ، مهمترین نمایشگاه کتاب اروپا ، از تاریخ 26 تا 31 مارس برگزار شد .ورودی سالن برای افراد زیر 18 سال و یا دانشجویان کمتر از 26 سال رایگان بود.-اصفهانی باشی ، ورودی هم مجانی باشه ، چه شود ! - امسال اولین باری نبود که به این نمایشگاه می رفتم ، چون پارسال هم رفته بودم ، ولی امسال برای من یک تفاوت بزرگ داشت و اون این بود که پارسال برای حرف زدن و فهمیدن زبان کلی مشکل داشتم ولی امسال خدا رو شکر می تونستم گلیمم رو از آب بیرون بکشم و کار خودمو راه بندازم .
محل نمایشگاه مثل چند سال گذشته در پارک نمایشگاهی پاریس ، پورت دو ورسای ، بود .حدود 1018 موسسه فرهنگی و انتشاراتی در این نمایشگاه حضور پیدا کردند اعم از فرانسوی و غیر فرانسوی ، از کشورهای مختلف که در این بین توی لیست حاضرین نام ایران هم به چشم می خورد (مرکز امور فرهنگی ایران ) که البته این فقط در لیست کاغذی بود ، چون که نماینده ایران اساسا به نمایشگاه نیومده بود و غرفه ایران رو که نسبتا خوب و بزرگ هم بود رو داده بودند به مرکز فرهنگی بیروت که اینجا هم ما یه بار دیگه به خودمون به خاطر این پیروزی فرهنگی بزرگ بالیدیم! ،این در حالی است که کشورهای همسایه ما مثل ترکیه و روسیه حضور بسیار پررنگ و قابل توجهی داشتند ، اما بگذریم ...........
در حین قدم زدن در نمایشگاه ، شرایط رو مقایسه می کردم با نمایشگاه کتاب تهران که بیشتر -لااقل برای من- فرصتی بود برای پیدا کردن کتاب هایی که توی بازار گیر نمیومدند و بیشتر جنبه خرید کتاب داشت تا چیز دیگه ای ، اما این جا شرایط فرق می کرد ، چرا که در تمام طول سال معمولا میشه بیشتر کتاب ها رو و حتی کتاب های کم تیراژ رو، به راحتی گیر آورد - البته برای کتاب های خارجی همیشه این طور نیست ها -. برداشت شخصی من این هست که اهمیت این نمایشگاه بیشتر به خاطر فرصتیه که در اختیار اهالی قلم و کتاب میگذاره تا دور هم جمع بشند ، با هم بحث کنند و حتی درد دل کنند ، برای مثال کافی است تا نگاهی بیندازیم به لیست کنفرانس هایی که در طول این چند روزه با موضوعات مختلف برگزار شد که بسیار هم جالب بودند ، یا این که تعداد نویسنده هایی که در سالن حاضر بودند تا با خوانندگانشون رو در رو صحبت کنند و حتی بهشون امضا بدند !! 3 رادیوی فرانسوی و همچنین تلویزیون فرانسه برنامه های مستقیمی رو از نمایشگاه پخش می کردند ، بسیاری از مطبوعات مهم مثل لوموند و یا فیگارو و ...... غرفه داشتند ، اما امسال طبق روال چند سال اخیر کتاب های الکترونیکی توجه زیادی رو به خودشون جلب کرده بودند به طوری که یک قسمتی از نمایشگاه کاملا به این کتاب ها و ابزارشون اختصاص داشت ، بحث ها و صحبت های زیادی راجع به این کتاب ها و نقشی که در آینده خواهند داشت وجود داره ، طبق نظرسنجی روزنامه فیگارو از هر پنج فرانسوی تنها یک نفر مایل به مطالعه این کتاب هاست ، اما به نظر من در آینده این روند تغییر می کنه .
همچنین باید از کتاب های داستان مصور هم گفت که مورد توجه بسیاری از بازدیدکنندگان قرار گرفته بودند مثل همیشه .
اما به قدری من در این نمایشگاه اطلاعات جمع کردم و کاتالوگ و رقم و عدد گرفتم که الان اگه اغراق نکنم ، میشه باهاش یه جزوه باحال در مورد وضعیت نشر و کتاب در فرانسه نوشت . اما یه سری از این اطلاعات که به نظر جالب تر میاند رو مینویسم .
سالانه در فرانسه حدود 66595 تیتر کتاب نوشته میشه ، که تیراژ میانگین برای هر کتاب 9340 تا هست ، سالانه مبلغی معادل 4 میلیارد یورو در بازار کتاب جریان داره ، از بین کتاب های منتشر شده در هر سال 25 درصد ادبی ، 17 درصد کتاب های زیبا و همچنین کتاب های کاربردی ، 12 درصد کتاب های تحصیلی ، 12 درصد کتاب کودک و نوجوان ، 8 درصد دایره المعارف و فرهنگ لغات ،8 درصد کتاب های داستان مصور -مثل تن تن و اینا -، 7 درصد علوم انسانی ، 4 درصد کتب علمی و مدیریتی ، 2 درصد کتب مذهبی و باقی هم حوزه هایی مثل گرافیک و غیره هست
لازم به ذکره که البته مقدار فروش این حوزه ها با درصدهای بالا متفاوت هست .
در سال 2008 ، 53 درصد فرانسوی ها حداقل یک کتاب خریده اند ، 25 درصد آن ها بین 1 تا 4 کتاب ، 16 درصد آن ها بین 5 تا 11 کتاب و 12 درصد آن ها 12 کتاب یا بیشتر از آن خریده اند .
بسیاری از افراد ، من جمله حقیر ، به جای خرید کتاب به کتابخانه ها رجوع می کنند ، در فرانسه 4397 کتابخانه وجود دارد که در بین آن ها 4293 کتابخانه عمومی هستند که در آن ها حدود 106 میلیون کتاب ، یک میلیون روزنامه و مجله ، 10 میلیون فونوگرام ، 3 میلیون ویدئو و دی وی دی موجود هست .
در سال 2008 ،70 درصد فرانسوی های 15 سال به بالا حداقل یک کتاب خوانده اند ، 39 درصد آن ها بین 1 تا 9 کتاب ، 14 درصد آن ها بین 10 تا 19 کتاب و 17 درصد آن ها 20 کتاب یا بیشتر مطالعه کرده اند .
چندین جایزه کتاب در فرانسه وجود داره که هر سال به نویسندگان برتر داده می شه . همچنین بورس ها و وام های متعددی هم از سوی دولت برای نویسندگان وجود داره ، قانون کپی رایت هم به طور قابل قبولی در فرانسه اجرا میشه ، حتی نویسندگان از فتوکپی های انجام شده در این جا و اون جا درآمد دارند، اما با همه این ها در روزنامه لوموند ادبی مقاله ای خوندم که خیلی برام تعجب آور بود ، این مقاله راجع به وضعیت نویسنده های فرانسوی بود ، از بین 9424 نویسنده فرانسوی ، 98 درصد آن ها نمی تونند با قلمشون خرج و دخلشون رو بگذرونند و داشتن یک شغل دوم مثل تدریس یا همچین چیزی براشون ضروریست ! در همین رابطه با یکی از معلم هام که تا به حال چند تا رومان نوشته و منتشر کرده صحبت می کردم که اون هم این مساله رو تاکید می کرد .
به هر حال در این زمینه حرف های خیلی زیادی برای گفتن وجود داره که البته اگه مساله ای هست که به نظرتون جالب میاد ، به من بگید تا اطلاعات بیشتری دربارش بذارم .
متاسفانه در کتابفروشی ها و کتابخانه های فرانسه و به طور کلی دنیا جای آثار فارسی زبان اعم از کلاسیک و مدرن به شکل غم انگیزی خالیه . از شما چه پنهون ، اگه من یه روزی یه مرکز نشر و ترجمه راه انداختم اصلا تعجب نکنید ، بالاخره آرزو بر جوانان عیب نیست !